Tips voor het stimuleren van verzorgend leiderschap

Verzorgenden zijn een spil in de dagelijkse zorg. Die positie vraagt leiderschap. Dat leidt namelijk tot betere afstemming, betere zorg én meer werkplezier. Maar hoe kun je leiderschap bij verzorgenden stimuleren? We vroegen het aan verzorgenden, beleidsmakers en opleiders.

Wat is nodig voor (meer) verzorgend leiderschap?

1. Zet het op de agenda

Het lijkt simpel, maar het eerste advies is: maak verzorgend leiderschap bespreekbaar. Zet het op de agenda. Verzorgend leiderschap is er vaak al, maar niet zichtbaar. Of verzorgenden vertonen al leiderschap, maar herkennen het niet als zodanig.

Bespreek in je team wie leiderschap laat zien. Hoe ziet dat eruit? Welke kenmerken kun je zelf ook leren toepassen? Heb je inspiratie nodig?

Bespreek samen de kenmerken van verzorgend leiderschap uit het VKI-verhalenonderzoek.
Bekijk 7 praktijkcases uit het VKI-verhalenonderzoek.

2. Geef verzorgenden aandacht, ruimte en vertrouwen

Verzorgenden hebben aandacht, ruimte en vertrouwen nodig van hun organisatie. Verzorgenden zijn van grote betekenis, maar voelen zich vaak onzichtbaar en niet gehoord. Als je hen stimuleert om op te staan, kunnen ze een enorme groei doormaken.

Coaching en commitment van het management is daarbij een belangrijke voorwaarde wil het leiderschap onder verzorgenden een kans krijgen. Betrek verzorgenden bij het beleid van de organisatie, laat hen deelnemen aan werkgroepen en professionele adviesraden. En coach en ondersteun verzorgenden ook bij de toepassing van de (nieuwe) kennis en ervaringen die ze opdoen.

3. Benoem en stimuleer voorlopers/ambassadeurs

Verzorgenden leren graag van en met elkaar en pakken het liefst samen activiteiten aan. Benoem daarom ambassadeurs en stimuleer ze om dingen te doen die zij anders niet hadden gedaan. Dit geldt ook voor deelname aan platforms, zoals die van de V&VN of de Verpleegkundige en Verzorgende Adviesraden van organisaties (VVAR). Hierin kunnen verzorgenden elkaar ondersteunen en van elkaar leren.

Verzorgend leiders zijn een inspiratiebron: ze hebben een voorbeeldfunctie en dagen hun collega’s uit om zelf stappen te zetten. Geef ook ‘volgers’ de ruimte. Zij zijn een steun voor verzorgend leiders, waardoor goede ideeën en verbeteringen een kans krijgen.

4. Bescherm het vak (met een beschermde beroepstitel)

Het is ook belangrijk dat het vak serieus wordt genomen. Dus zorg ervoor dat ‘verzorgende’ net als ‘verpleegkundige’ een beschermde beroepstitel is. Anders mag iedereen zich verzorgende noemen. En dat geeft de indruk dat het vak niet echt serieus wordt genomen.

5. Maak leiderschap expliciet in de opleiding

Leiderschapsvaardigheden komen wel aan de orde in de opleiding, maar verzorgenden en experts vinden het belangrijk dat leiderschap daarin expliciet wordt benoemd. Ook zou beroepstrots deel moeten uitmaken van de opleiding, zodat verzorgenden leren voor zichzelf en hun vak op te komen.

Verzorgenden hebben daarnaast behoefte aan bij- en nascholing. Ze weten vaak goed waarin ze zich willen of moeten ontwikkelen, maar komen in de knel door de werkdruk en de verplichte opleidingen vanuit de organisatie. Onderwerpen die verzorgenden (verder) noemen als het gaat om bij- en nascholing:

• opleidingen op het gebied van communicatie, feedback geven en ontvangen;

• leren reflecteren en analyseren;

• multidisciplinaire samenwerking;

• netwerken en verbinden;

• stellen van grenzen;

• leiderschapsvaardigheden.