‘Proactieve zorgplanning bij mensen met dementie verschilt enorm van andere ziektebeelden’
Jesper Biesmans, onderzoeker en Phd-student (Maastricht University), houdt zich dagelijks bezig met het verbeteren van palliatieve zorg voor mensen met dementie. Proactieve zorgplanning is daar een belangrijk onderdeel van. Op 30 oktober geeft hij, samen met mede-onderzoeker Purdey Lansink, de workshop ‘Gesprekstools voor proactieve zorgplanning’ tijdens de Workshopcarrousel ‘Praten over de dood met mensen met dementie en hun naasten.’
Waarom is proactieve zorgplanning voor mensen met dementie zo belangrijk?
‘Ik vind het met name belangrijk omdat mensen met dementie daarmee een bepaalde mate van zelfbeschikking houden. Door proactief het gesprek aan te gaan, kan je de zorg veel persoonsgerichter maken. De persoon kan dan namelijk zélf bepalen wat hij of zij wel of juist niet meer wil. Daarnaast helpt proactieve zorgplanning om onnodig lijden te voorkomen. En ook voorkomt het overbehandeling, wat weer tijd, geld en personeelsinzet scheelt. Maar praten over het levenseinde is niet makkelijk en daarom is het belangrijk dat zorgprofessionals daarin goed worden ondersteund.´
Hoe kunnen zorgprofessionals proactieve zorgplanning bij deze groep het beste aanpakken?
‘Het cognitieve vermogen en communicatie gaan achteruit bij mensen met dementie, daarom is het heel belangrijk om er zo vroeg mogelijk bij te zijn. Eigenlijk al op het moment van diagnose. En voer deze gesprekken dan het liefste samen met familie of andere naasten op regelmatig basis. Maak de wensen en behoeften van de persoon met dementie zo concreet mogelijk en leg alles vast. Bespreek verschillende scenario’s en situaties, zodat je een goed beeld krijgt van wat de persoon het liefste wil. Proactieve zorgplanning bij mensen met dementie verschilt enorm van mensen met andere ziektebeelden. Bij dementie begint het proces van sterven namelijk al op het moment dat de diagnose wordt gesteld. Daarom is het zo belangrijk om er zo vroeg mogelijk bij te zijn.’
Hoe begin je zo’n gesprek, bestaan daar tools voor?
‘Vanuit het project DEDICATED, waar ik als onderzoeker bij betrokken ben, hebben we een bepaalde werkwijze ontwikkeld. Deze bestaat uit een aantal materialen, tools en een training voor zorgprofessionals die werken met mensen met dementie. We leren zorgprofessionals hiermee om het gesprek proactief te voeren en bewustwording te creëren. Zo hebben we bijvoorbeeld praatkaarten gemaakt, waarmee je een gesprek op gang kan brengen. Dan begin je bijvoorbeeld over het verleden en dan bouw je het gesprek geleidelijk op naar de toekomst. Op die manier creëer je op een natuurlijke manier de brug naar het onderwerp over het levenseinde. Ook hebben we bepaalde dobbelstenen met op elke zijde een bepaalde afbeelding rondom een thema waardoor je makkelijk een gesprek kan starten. Hele praktische instrumenten dus, dat werkt het beste. Uit ons onderzoek blijkt dat zorgprofessional deze tools heel fijn vinden, want het voorkomt dat je een concreet moment moet inplannen om het over het levenseinde te hebben. Dat voelt namelijk toch vaak heel beladen.’
Wie kunnen dit soort gesprekken het beste voeren binnen de zorg?
‘Het is niet voorbehouden aan één niveau of bepaald type zorgprofessional. Juist de samenwerking tussen de verschillende disciplines en niveaus in de zorg is zo belangrijk. We zien dat kwaliteitsverpleegkundigen over het algemeen minder tijd hebben voor dit soort gesprekken dan bijvoorbeeld verzorgenden. Daarom is het zo belangrijk dat ook verzorgenden weten hoe ze deze gesprekken zo goed mogelijk kunnen voeren. Want juist verzorgenden hebben vaak het meeste contact met deze groep mensen met dementie en hun naasten. En vaak hebben ze daardoor ook een diepgaandere vertrouwensband met deze mensen.
Daarnaast is het heel belangrijk dat de persoon met dementie een eenduidig verhaal te horen krijgt vanuit de zorg, dus communicatie en samenwerking tussen de verschillende zorgprofessionals is ook een belangrijk thema binnen DEDICATED. Daarom zijn de materialen en training voor iedereen in de zorg geschikt.’
Wat kunnen we verwachten van jullie workshop?
‘Onze workshop gaat met name over het inzetten van gesprektools voor het voeren van gesprekken in het kader van proactieve zorgplanning. Bij onze workshops pakken we het meestal altijd heel interactief aan. We vinden het belangrijk om veel input te krijgen uit het publiek, bijvoorbeeld met stellingen. Dat is een mooie manier om elkaar te leren kennen en kennis uit te wisselen over dit thema. Daarnaast gaan we uiteraard in op de tools en gaan de deelnemers zelf aan de slag. Iedereen is welkom, want zoals gezegd: elke zorgprofessional heeft met dit thema te maken.’
Benieuwd naar de workshop ‘Gesprekstools voor proactieve zorgplanning’ (donderdagmiddag 30 oktober - Leiden)?
Kom naar de Workshopcarrousel ‘Praten over de dood met mensen met dementie en hun naasten’!
